H πρώτη γυναίκα ιατρός μεταμφιέστηκε σε άντρα για να σπουδάσει

Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς πότε ξεκίνησαν οι γυναίκες να μπαίνουν στους κόλπους της Επιστήμης και να σπουδάζουν επί ίσοις όροις με τους άντρες; Η περίπτωση της Αγνοδίκης έχει περάσει στα ψιλά γράμματα των βιβλίων της Ιστορίας. Παρ’ όλα αυτά σήμερα θεωρείται αποδεδειγμένα μια πρωτοπόρος για την εποχή της. Η Αγνοδίκη ήταν η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη γυναίκα που σπούδασε Ιατρική και ουσιαστικά είναι η πρώτη γυναίκα γυναικολόγος -μαιευτήρας και μαία που έχει καταγράψει η Ιστορία στην Ελλάδα.

Για να μάθουμε την ιστορία της, θα πρέπει να πάμε πολλά χρόνια πίσω στον 4ο αιώνα π.Χ. Μέχρι τότε στην αρχαία Αθήνα απαγορευόταν οι γυναίκες και οι δούλοι να σπουδάζουν. Οι γυναίκες ασθενείς ένιωθαν όμως άβολα με τους άντρες γυναικολόγους και για αυτό το λόγο δεν πηγαίνανε συχνά να εξεταστούν. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ποσοστά θνησιμότητας των γυναικών ειδικά την περίοδο της εγκυμοσύνης, του τοκετού αλλά και μετά τον τοκετό. Η Αγνοδίκη τότε τόλμησε κάτι το οποίο μέχρι σήμερα θεωρείται πρωτόγνωρο για την εποχή και θυμίζει την περίπτωση της Καλλιπάτειρας: Φόρεσε ανδρικά ρούχα και παρουσιάστηκε ως νεαρός φοιτητής δίπλα στον περίφημο γιατρό Ηρόφιλο. Εκεί εκπαιδεύτηκε στην Ιατρική, παίρνοντας φυσικά ειδικότητα στη γυναικολογία και στη μαιευτική.

Δεδομένου ότι ήτανε πολύ πιο επικοινωνιακή με τις ασθενείς της, άρχισε να έχει πάρα πολύ δουλειά και σημείωνε πάρα πολλές επιτυχίες. Αυτός όμως ο συνδυασμός των γεγονότων δεν άρεσε στους άντρες συναδέλφους της. Χαρακτηριστικό ήταν ότι την προτιμούσαν οι γυναίκες όχι γιατί γνώριζαν ότι ήταν κι αυτή γυναίκα αλλά γιατί είχε πιο μαλακά χαρακτηριστικά στο πρόσωπο και πιο λεπτούς χειρισμούς με τα χέρια της και τα δάχτυλά της, όταν τις εξέταζε. Σε κάποιες από αυτές είχε εκμυστηρευτεί ότι ήταν γυναίκα και αυτό έμεινε επτασφράγιστο μυστικό. Για λίγο διάστημα όμως.

Κάποιοι άντρες συνάδελφοί της θέλησαν να βρουν τρόπους να την εξοντώσουν και να την αφανίσουν από το επάγγελμα. Άρχισαν να την κατηγορούν ότι συνάπτει εξωσυζυγικές σχέσεις με κάποιες από τις πελάτισσες της -χωρίς ακόμη να ξέρουν φυσικά το φύλο της. Αυτές οι συκοφαντίες και οι φήμες οδήγησαν στη σύλληψή της. Όπως ήταν αναμενόμενο δικάστηκε στον Άρειο Πάγο όπου δέχτηκε πάρα πολλές κατηγορίες. Για να μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό της, η Αγνοδίκη αποκάλυψε μπροστά σε όλους στο δικαστήριο την πραγματική της ταυτότητα, δηλαδή το ότι ήταν γυναίκα. Αυτό όμως ναι μεν την αθώωσε σ’ αυτήν τη δίκη, παράλληλα όμως σήμαινε ότι είχε παραβεί τους νόμους της εποχής. Για αυτόν το λόγον έγινε μετά και μία δεύτερη δίκη όπου κατηγορήθηκε ότι παρενέβη τους νόμους περί σπουδών των γυναικών κ.λπ. Ένα αναπάντεχο γεγονός όμως άλλαξε το αποτέλεσμα κι αυτού του δικαστηρίου.

Συγκεκριμένα σ’ αυτήν τη δίκη οι «δικηγόροι» υπεράσπισης της Αγνοδίκης δεν ήταν άλλοι από τις συζύγους των πλουσίων αλλά και κάποιες ασθενείς της που είχε κουράρει η ίδια, παριστάνοντας τον άντρα γυναικολόγο. Ήταν τόσο μεγάλο το πλήθος των υποστηρικτριών της που δεν άφησε στους δικαστές το περιθώριο να εφαρμόσουν τη θανατική καταδίκη που επέβαλλε αυτός ο νόμος για τις γυναίκες που σπούδαζαν. Μπροστά λοιπόν σ’ αυτή τις μεγάλες αντιδράσεις των γυναικών, να υπερασπιστούν την Αγνοδίκη, το δικαστήριο την αθώωσε πανηγυρικά, φοβούμενο ίσως και την κατακραυγή του κόσμου.

Η επιτυχία αυτή της Αγνοδίκης δεν έμεινε μόνο στην απόφαση του δικαστηρίου. Οδήγησέ και στην αναθεώρηση του νόμου που απαγόρευε στις γυναίκες της αρχαίας Αθήνας να σπουδάζουν κι έτσι ψηφίστηκε εκ νέου ένας νέος νόμος, σύμφωνα με τον οποίον δόθηκε το δικαίωμα στις γυναίκες να σπουδάζουν ιατρική και να ασκούν το λειτούργημά αυτό. Κάποιοι αναφέρουν ότι η αθώωσή της συνάδει με το όνομα της, για αυτό κι αμφέβαλλαν ότι υπήρξε στην πραγματικότητα. Ευτυχώς όμως υπάρχουν ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία δεν μπορούν πλέον να αμφισβητηθούν. Και η Αγνοδίκη χρησιμοποίησε το πείσμα και την αλήθεια της, για να δικαιωθεί σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν δικαιώματα. Σήμερα η Ιστορία -όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ανθρωπότητας- έχει καταγράψει την Αγνοδίκη ως την πρώτη γυναίκα που άσκησε το επάγγελμα του γιατρού και πιο συγκεκριμένα είναι η πρώτη γυναίκα μαία, γυναικολόγος και μαιευτήρας.

Πηγή εικόνας