Όταν επιλέγεις να μπεις στον κόσμο των online γνωριμιών, σίγουρα θα έχεις εντοπίσει προφίλ φίλων ή γνωστών που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Με την έκρηξη του διαδικτύου, δυστυχώς, η χρήση και η κατάχρησή του πολλές φορές οδηγούν σε καταστάσεις που -αν δεν είσαι υποψιασμένος- μπορείς να γίνεις θύμα κάθε επιτήδειου που επιλέγει τα social media, για να κοροϊδέψει, να εκμεταλλευτεί κ.ο.κ. Το catfishing και το kittenfishing είναι δύο τάσεις στο φλερτ και στη σύναψη ερωτικών σχέσεων παρόμοιες μεν, αλλά με διαφορετικό βαθμό επικινδυνότητας. Και οι δύο τάσεις έχουν να κάνουν με ψευδή στοιχεία που δίνουν οι θύτες στα άτομα που στοχεύουν να κατακτήσουν.
Το Catfishing είναι ο λόγος που επεμβαίνει συχνά η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στις ιστοσελίδες γνωριμιών και αυτό γιατί οι θύτες που το εφαρμόζουν, παρουσιάζουν τον εαυτό τους με ψεύτικο όνομα και ψεύτικη φωτογραφία μέχρι ψεύτικη ηλικία και ασχολία, προκειμένου να «ψαρέψουν» θύματα. Φτιάχνουν ουσιαστικά μια περσόνα με την οποία δρουν και η οποία καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα. Έχουν βγει στη δημοσιότητα καταγγελίες, όπου φαίνεται ότι με αυτόν τον τρόπο προσεγγίζουν συνήθως παιδόφιλοι τα ανήλικα θύματά τους, ή επιτήδειοι πωλητές διαφόρων πραγμάτων που θέλουν μόνο να αρπάξουν μεγάλα χρηματικά ποσά από ανυποψίαστους αγοραστές.
Το Kittenfishing είναι μια πιο light εκδοχή του Catfishing, η οποία δεν είναι μεν τόσο επικίνδυνη, αλλά απαιτείται και εδώ προσοχή. Σύμφωνα με την τάση αυτή, ο θύτης φτιάχνει προφίλ με το πραγματικό του όνομα και κάποια προσωπικά στοιχεία, μόνο που κάπως τα «πειράζει». Παλιότερα γινόταν μέσω των chats και τώρα μέσω εφαρμογών με πλήρη εικόνα του άλλου. Λίγο ρετουσαρισμένες φωτογραφίες με το Photoshop για πιο καλλίγραμμα σώματα, λίγα ψεματάκια για την ηλικία, την εργασία και φυσικά για τα χόμπι και τις ασχολίες γενικότερα. Εδώ ο θύτης είναι μεν το αληθινό πρόσωπο, αλλά παραλλάσει τα χαρακτηριστικά του και δίνει μια εικόνα που παρεκκλίνει από την πραγματικότητα. Αποτέλεσμα άραγε ανασφάλειας ή απλής πονηριάς μέχρι να τσιμπήσει το ψάρι;
Η αλήθεια είναι ότι πολλοί έχουν πέσει θύματα αυτής της τάσης. Αλλιώς παρουσιαζόταν το πρόσωπο στο προφίλ και αλλιώς ήταν τα πράγματα στην πρώτη συνάντηση. Το άτομο που είχε δηλώσει πως σπουδάζει ιατρική κατέληγε σέρβις γνωστής καφετέριας που είχε παρατήσει πριν χρόνια μια σχολή οδοντιάτρων και το άτομο με την «πολυετή εμπειρία στο χώρο της μόδας» ήταν τελικά υπάλληλος κάποιας διαφημιστικής εταιρείας, με πελάτες από τον εν λόγω χώρο. Το άτομο παρουσιάζεται όπως θα ήθελε να είναι και όχι όπως πραγματικά είναι. Δηλαδή «διορθώνει» αυτά που δεν αρέσουν στο ίδιο, για να αρέσει σε άλλους. Πώς όμως να εκτιμήσει ο άλλος τον πραγματικό μας εαυτό, όταν έμμεσα τον υποτιμάμε εμείς οι ίδιοι;
Τα ψεύτικα στοιχεία που δίνει ο χρήστης-θύτης, αφορούν συχνά επίσης την εξωτερική του εμφάνιση. Σύμμαχος στην προσπάθειά του αυτή είναι τα φίλτρα και οι εφαρμογές που τα παρέχουν. Αυτά τα φίλτρα μοιάζουν με εικονικά φρούρια που κρύβουν την πραγματική εικόνα και στην πρώτη συνάντηση καταρρέουν σαν χάρτινοι πύργοι. Άτομα που δήλωναν «γύρω στα τριάντα» γίνονται σαράντα πέντε συν και τα εικοσάχρονα τελικά επανέρχονται σε ηλικίες που καταλήγουν σε «άντα». Συνήθως όσο πιο πειραγμένη η εξωτερική εμφάνιση, τόσο μικρότερος και ο αριθμός της ηλικίας. Ανάγκη λοιπόν να εντυπωσιάσει ή καημός για αυτά που δεν έζησε παλιότερα;
Η ατάκα που συνοδεύει το πρώτο ραντεβού είναι συνήθως «δείχνεις λίγο αλλιώς από τις φωτογραφίες». Αν έχει το θάρρος φυσικά αυτός που εξαπατήθηκε να το ξεστομίσει εκείνη τη στιγμή, αλλιώς επιλέγει να τελειώσει το ραντεβού και να το πει γραπτά σε μήνυμα, συνοδεύοντας έτσι την απόρριψη με ένα ωραίο -και απομακρυσμένο- πακέτο ειλικρίνειας. Κάποιες φορές όμως, σε αυτές τις πρώτες συναντήσεις face to face, οι θύτες πείθουν το άτομο που τους ενδιαφέρει να παραβλέψει τα μικρά αυτά ψεματάκια, τα «αθώα και άκακα» όπως τους αρέσει να λένε. Όμως στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι μόνο ένα. Και πέρα από την εξωτερική εμφάνιση και την ηλικία, σχεδόν πάντα επεκτείνεται και στην εργασία και τα χόμπι. Είναι μια τακτική στρατηγικής σημασίας, να κεντρίσεις το ενδιαφέρον του άλλου χρησιμοποιώντας τα χόμπι του, πληκτρολογώντας ψεύτικες εμπειρίες από ταξίδια και από συναυλίες. Και όταν καλείστε να τα κάνετε μαζί, εκεί γίνονται αποκαλύψεις. Όπως για παράδειγμα στην κατηγορία «extreme sports», όπου ο θύτης παρουσιάζεται ως πρωταθλητής του θαλάσσιου σκι και καταλήγει Ντίνος Ηλιόπουλος στο «Κάτι να καίει», χωρίς τα σκυλόψαρα φυσικά.
Μπορεί από τη μία η ανασφάλεια και από την άλλη η αυτοπεποίθηση να υπαγορεύουν τέτοιες συμπεριφορές στην αναζήτηση συντρόφου μέσω social media. Υπάρχει όμως και ο φόβος της απόρριψης που βιώνουν άτομα λόγω κοινωνικών πεποιθήσεων και ανισοτήτων. Όταν το ψέμα έρχεται να «καλύψει» κάποιο δόγμα, ιδεολογία ή ακόμα και αναπηρία, που έχει κατακριθεί ή παρεξηγηθεί, ο φόβος για την αντίδραση είναι εν μέρει δικαιολογημένος. Δεν είναι πολλοί αυτοί που είναι ενημερωμένοι και εξοικειωμένοι με τη διαφορετικότητα και έτσι αρκετός κόσμος επιλέγει να κρύψει ένα μέρος του εαυτού του, φοβούμενος την προσβολή και την απόρριψη.
Μέχρι όμως να δεχτούμε τους εαυτούς μας όπως είναι στην πραγματικότητα, το kittenfishing θα ακμάζει και θα το εφαρμόζουν οι περισσότεροι, ακόμα και αυτοί που έχουν πέσει θύματα αυτής της τάσης. Είναι κάτι που δείχνει άκακο και ακίνδυνο αλλά μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες καταστάσεις. Τα ζητήματα καρδιάς μας πληγώνουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Για αυτό θέλει προσοχή και σύνεση στη χρήση του διαδικτύου, σωστή ενημέρωση και σίγουρα ανοιχτό μυαλό.
Συντάκτης: Κέλλυ Ιακωβίδου
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
