Έρωτας και εγκέφαλος: πώς ο πρώτος μπορεί να «παίξει» άσχημα με τον δεύτερο

Μπορεί ο έρωτας να είναι εθ1στικός; Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να «τραυματιστεί» από τον έρωτα ή όχι; Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει πρώτα να διευκρινιστούν κάποια πράγματα. Όταν μιλάμε για εθ1σμό, ορίζουμε την εξάρτηση του ανθρώπου από μία συνήθεια ή ουσία, χωρίς ο εθισμένος να έχει επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης και πολλές φορές της ίδιας της πραγματικότητας. Ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο του ανθρώπινου σώματος που έχει συνδεθεί με τη λογική. Και αν αναλογιστούμε αυτά που λένε ότι ο έρωτας δεν έχει λογική, τότε θα λέγαμε ότι δεν επηρεάζει ο ένας τον άλλον. Οι ειδικοί όμως πλέον έχουν άλλη άποψη.

Ένας άνθρωπος μπορεί να είναι εθ1σμένος σε ουσίες, όπως είναι τα νaρκωτικά, το αλκ0όλ και τα φάρμακα. Μπορεί επίσης να είναι εθισμέvος σε οθόνες, αλλά και στον τζόγο. Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε αντικείμενα του πόθου που έχουν φυσική υπόσταση. Πώς όμως κάποιος θα μπορούσε να εθιστεί σε κάτι που δε «υπάρχει» αλλά είναι μόνο ένα συναίσθημα; Τα έντονα συναισθήματα μπορούν να ιντριγκάρουν τη σκέψη και τη λογική, αλλά μήπως μπορούν να κάνουν και κάτι παραπάνω;

Πλέον, όχι μόνο οι ψυχολόγοι, αλλά και οι κλάδοι της Ψυχιατρικής και της Ενδοκρινολογίας έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι και ο έρωτας μπορεί να προκαλέσει εθ1σμό, «τρελαίνοντας» τον εγκέφαλο, και κάποιες φορές ίσως και να μιλάμε για παθολογική κατάσταση που χρήζει θεραπείας και βοήθειας. Είναι δηλαδή ο έρωτας μια συνήθεια που μπορεί να σε αρρωστήσει; Και τι παιχνίδια μπορεί να παίξει με τον εγκέφαλό σου;

Οι ειδικοί έρχονται τώρα να δώσουν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, οι οποίες μπορεί και να μας εκπλήξουν. Ο έρωτας –για τους ρομαντικούς- πηγάζει από την καρδιά. Όμως η καρδιά είναι ένα ζωτικό όργανο που ρυθμίζει την κυκλοφορία του αίματος και η ίδια επηρεάζεται από το νευρικό σύστημα, του οποίου το κέντρο βρίσκεται πού αλλού; Στον εγκέφαλο.

Όταν ένα άτομο ερωτεύεται, ενεργοποιούνται εκείνα τα σημεία του εγκεφάλου που αναζητούν την ευχαρίστηση, την ανταμοιβή και την απόλαυση, μέσω ενός νευροδιαβιβαστή που ακούει στο όνομα ντοπαμίνη. Είναι αυτή η ουσία που εκκρίνεται στον εγκέφαλο, όταν ένα άτομο είναι εθ1σμένο σε κάτι. Εξ’ ου και η έκφραση «είναι ντοπαρισμένος». Όταν η ντοπαμίνη εκκρίνεται και αυξάνεται, ειδικά σε στιγμές ευεξίας και χαράς, παράγεται η σεροτονίνη, η ορμόνη της «καλής διάθεσης» όπως έχει άτυπα ονομαστεί. Οπότε μπορούμε και μόνοι μας να συμπεράνουμε, ότι όσο αυξάνεται η ντοπαμίνη, αυξάνεται και η σεροτονίνη. Άρα όταν ο έρωτας ενεργοποιεί την ντοπαμίνη και κατ’ επέκταση τη σεροτονίνη, το άτομο αναζητά μια ανταμοιβή σε αυτό που νιώθει ή έστω μια ανταπόκριση σε αυτό που νιώθει. Όταν αυτή δεν έρχεται, εκεί ο εθ1σμός στον έρωτα μπορεί να «ξεφύγει».

Εκτός όμως από αυτές τις δύο δυνατές παίκτριες του εγκεφάλου, στο παιχνίδι του έρωτα με τον εγκέφαλο συμμετέχουν και άλλες δύο ορμόνες: η ωκυτοκίνη και η βαζοπρεσίνη. Η ωκυτοκίνη είναι η «ορμόνη της αγάπης», η οποία απελευθερώνεται στο αίμα σε κατάσταση έντονης συναισθηματικής και σωματικής διέγερσης, όπως μετά από ένα ερωτικό φιλί, μια αισθησιακή αγκαλιά, μια σ3ξουαλική επαφή, ακόμη και κατά τη διάρκεια του μητρικού θηλασμού. Η βαζοπρεσίνη ευθύνεται για τα επίπεδα του ζαχάρου και του νερού στο αίμα – και όχι μόνο- και είναι η ορμόνη που «φέρνει ύπνο» μετά το σ3ξ, κυρίως στους άντρες. Μαζί με την ωκυτοκίνη συμβάλλουν στην κοινωνική συμπεριφορά, αλλά και στη δημιουργία των κοινωνικών σχέσεων του ανθρώπου.

Όταν λοιπόν μία από αυτές τις ορμόνες δεν εκκρίνεται όσο θα ήθελε ο εγκέφαλος – δηλαδή το άτομο που ερωτεύεται – ο έρωτας μπορεί να γίνει εμμονικός. Ο άνθρωπος δηλαδή που ερωτεύεται, αν δε βρει ικανοποιητική ανταπόκριση στο συναίσθημά του, μπορεί να γίνει διεκδικητικός, ακόμη και επιθετικός. Αν πάλι βιώσει την απόρριψη, εκεί τότε μπορεί να αρχίσει να «φλερτάρει» με τη στενοχώρια και την κατάθλιψη.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι stalkers είναι ένα παράδειγμα όπου ο ανθρώπινος εγκέφαλος γίνεται υποχείριο του έρωτα. Όχι όμως του έρωτα, όπως τον γνωρίζουμε στη ρομαντική του εκδοχή. Αλλά ενός έρωτα εξαντλητικού, που κουράζει μυαλό, σώμα και καρδιά. Για αυτό ακόμη και στον έρωτα απαιτείται ένα μέτρο και μία λογική. Η ανθρώπινη φύση άλλωστε έχει μεριμνήσει πώς θα ενωθούν δυο άνθρωποι και πώς ένα κλικ στον εγκέφαλο θα τους φέρει πιο κοντά.