Στη βιτρίνα του ζαχαροπλαστείου θα συναντήσεις πολλούς γλυκούς και απολαυστικούς πειρασμούς. Ανάμεσά τους θα δεσπόζουν πάντα τα πιο διάσημα γλυκά: η περίφημη Pavlova, το αγέραστο Cheesecake, η ατάραχη Crème caramel, η αγέρωχη Panna cotta και ο ανατολίτης Μπακλαβάς. Για αυτά τα πέντε γλυκά έχουν ειπωθεί αναρίθμητες ιστορίες μέσα στους αιώνες και –αν και απολαυστικότατα- έχουν προκαλέσει πολλές διαμάχες μεταξύ των χωρών που διεκδικούν την πατρότητά τους.
1. Pavlova, η «μπαλαρίνα» της ζαχαροπλαστικής
Η Pavlova είναι ένα γλυκό με βάση τη μαρέγκα, η οποία πρέπει να «χτυπηθεί» πολύ δυνατά με ζάχαρη, για να γίνει αφράτη και κρεμώδης. Την κορυφή της Pavlova κοσμούν πολύχρωμα φρούτα, με πιο συνηθισμένα τα φρούτα του πάθους. Αν και το όνομά φέρνει κάτι από Ρωσία, την πατρότητα της «μοιράζονται» κατά κάποιο τρόπο η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Αν και υπάρχει τουλάχιστον από τον 19ο αιώνα, το όνομά της δόθηκε το 1926 προς τιμήν της περίφημης Ρωσίδας χορεύτριας του κλασσικού μπαλέτου, Άννας Πάβλοβα. Τα ιστορικά στοιχεία αναφέρουν ότι σε μία από τις περιοδείες της Πάβλοβα στο Wellington της Νέας Ζηλανδίας, δόθηκε το όνομά της από έναν μεγάλο Σεφ ξενοδοχείου της περιοχής, για να την τιμήσουν. Συγκεκριμένα, ήταν τέτοιο το ταλέντο και η μαγευτική κίνηση της χορεύτριας πάνω στη σκηνή, που είχε ειπωθεί για αυτήν η φράση «Δε χορεύει· ανυψώνεται στον αέρα σαν να έχει φτερά». Και κάπως έτσι αέρινο είναι και το γλυκό. Η μαρέγκα από τη βαριά της αρχική μορφή, αλλάζει και γίνεται αέρινη και αραχνοΰφαντη σχεδόν σαν τούλινη φούστα μπαλαρίνας. Παρ’ όλα αυτά, Αυστραλοί ερευνητές προσπάθησαν να αποδείξουν ότι η βασική συνταγή του γλυκού αυτού είναι κομμάτι της δικής τους γαστρονομίας, χωρίς όμως επιτυχία. Όπως και να έχει, η Pavlova παραμένει η πρίμα μπαλαρίνα της ζαχαροπλαστικής.
2. Cheesecake, το αρχαίο ελληνικό
Το περίφημο αυτό γλυκό έχει ως βάση το τυρί και αποτελείται από τρία επίπεδα: μπισκότο για βάση, κρέμα τυρί στη μέση και φρούτα στην κορυφή. Έχει τις ρίζες του στο παρελθόν, στην Αρχαία Ελλάδα, όπου διάφοροι ανθρωπολόγοι ανέφεραν ότι το γλυκό αυτό δίνονταν στους αθλητές πριν τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες το 776 π.Χ. ως τονωτικό, ενώ το έφτιαχναν και οι νύφες ως προσφερόμενο γλυκό στους καλεσμένους των γάμων τους. Με την πάροδο των αιώνων πέρασε από την Αρχαία Ρώμη και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη, για να περάσει στην άλλη όχθη του Ατλαντικού μέσω της ανταλλαγής πληθυσμών και να γίνει το Νο1 γλυκό της αμερικανικής γαστρονομίας. Η διαφορά της αρχαίας ελληνικής συνταγής με τη σημερινή είναι ότι οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν μέλι αντί φρούτων και ανθότυρο αντί κρέμας τυριού. Πλέον έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και κάθε κουλτούρα έχει προσαρμόσει την αρχική συνταγή στις δικές της γαστρονομικές συνήθειες.
3. Crème caramel, η μεγάλη «κυρία» της καραμέλας
Ένα σχετικά εύκολο γλυκό είναι η περίφημη Crème caramel: γάλα και αυγά χτυπημένα και βρασμένα αργά και μεθοδικά, τα οποία αφού πήξουν σωστά, στολίζονται με λιωμένη καραμέλα. Τέσσερις μεσογειακές χώρες διεκδικούν την πατρότητά της: η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, ενώ στη διαμάχη έχει αναμιχθεί και η Πορτογαλία. Παρ΄όλο που δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την προέλευση του γλυκού, λόγω της εύκολης του συνταγής, κατάφερε να εδραιωθεί στις ευρωπαϊκές κουζίνες εστιατορίων, καθώς παρείχε τη δυνατότητα στους Σεφ να ετοιμάσουν το γλυκό σε μεγάλες ποσότητες και να το διατηρήσουν για αρκετές μέρες στο ψυγείο αναλλοίωτο. Στη Βόρεια και στη Νότια Αμερική είναι γνωστή ως Flan και στις Ασιατικές χώρες έφτασε περίπου στο 1500 μέσω Πορτογάλων αποίκων. Στις Βαλκανικές χώρες έχει προστεθεί στη συνταγή λικέρ για άρωμα και στην Ινδία συνοδεύει το τσάι. Όποια μορφή και αν έχει σε όλο τον κόσμο, η Crème caramel στη βάση της είναι μία σταθερή κρέμα που αφήνει τη λιωμένη καραμέλα την σκεπάσει σαν ένα σατέν αψεγάδιαστο σεντόνι.
4. Panna cotta, η ιταλική εκδοχή της κρεμώδους απόλαυσης
Η ιταλική απάντηση στη διεκδίκηση της πατρότητας της Crème caramel ακούει στο όνομα Panna cotta, σε ελεύθερη μετάφραση κρέμα μαγειρεμένη ή ψημένη. Η διαφορά του διάσημου ιταλικού γλυκού είναι ότι η κρέμα του πήζει με ζελατίνη -και όχι αυγά- και αρωματίζεται με καφέ, βανίλια ή λικέρ, χωρίς απαραίτητα να έχει φρούτα ή σιρόπι στο σερβίρισμα. Οι πρώτες αναφορές της συνταγής εντοπίζονται στις αρχές του 20ου αιώνα στη Βόρεια Ιταλία και συγκεκριμένα στην περιφέρεια του Πεδεμόντιο, ενώ κάποιοι την συγχέουν με την Biancomangiare, γλυκό βασισμένο σε κρέμα με αμύγδαλα από την Σικελία. Παρόμοιες εκδοχές του γλυκού εντοπίστηκαν στην Ελβετία και στην περιοχή της Βαυαρίας και μέσω των Ιταλών μεταναστών θα γίνει το διασημότερο ιταλικό γλυκό στις Η.Π.Α. τη δεκαετία του ’90. Στην Ελλάδα εμφανίζεται στην Επτανησιακή κουζίνα και πλέον συνοδεύεται με κουλί φρούτων τους καλοκαιρινούς μήνες κυρίως.
5. Μπακλαβάς, η πιο σιροπιαστή διαμάχη Ελλήνων και Τούρκων
Ίσως το πιο αμφιλεγόμενο γλυκό στον κόσμο. Ο Μπακλαβάς είναι ένα ανατολίτικο γλυκό με φύλλο, γέμιση ή με καρύδι ή με φιστίκι ή με φουντούκι και μπόλικο σιρόπι. Είναι ένα γλυκό που «χτίζεται» φύλλο-φύλλο με υπομονή και απαιτεί άριστη τεχνική. Γι’ αυτό και θεωρείται ο «βασιλιάς» των σιροπιαστών γλυκών. Παρόλο που οι Έλληνες ερευνητές τον αποδίδουν ως εξέλιξη της κοπτής, ενός βυζαντινού γλυκού με μέλι αλλά όχι με φύλλο, οι Τούρκοι κατάφεραν να διεκδικήσουν και να πάρουν την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης του Μπακλαβά, σχεδόν πανηγυρικά το 2008. Η διεκδίκησή τους βασίστηκε στο γεγονός ότι ήταν το πιο διαδεδομένου γλυκό σε όλες τις περιφέρειες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας μέχρι και την Μογγολία. Όποια και αν είναι η προέλευση του, ο Μπακλαβάς έχει αποκτήσει μαγικές ιδιότητες: καταφέρνει να σε χορτάσει με ένα βλέμμα και καμιά φορά μόνο προσφωνώντας το όνομά του.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.