Η καλύτερη στιγμή για απολογισμούς είναι τότε που έχεις αποστασιοποιηθεί από αυτό για το οποίο θες να καταλήξεις σε συμπεράσματα. Πρέπει να περάσει καιρός από ένα χωρισμό για να κάνεις τον απολογισμό μιας σχέσης, πρέπει να περάσουν χρόνια από τις επιλογές σου για να αποφανθείς τελικά αν ήταν σωστές.
Κάπως έτσι είναι και με το τσιγάρο. Όλοι ξέρουμε ότι βλάπτει, αλλά πρέπει να περάσεις αρκετό χρόνο απεξαρτημένος από αυτό για να ανακαλύψεις το μέγεθος της βλάβης που πραγματικά σου έκανε. Ή να το συνεχίσεις φυσικά, τεστάροντας τα όρια αντοχής των πνευμόνων σου μέχρι να αρχίσουν να θυμίζουν σχάρα ψησταριάς.
Απαρχής ξέρεις ότι μόνο ζημιά κάνει, αλλά αυτή η ψευδαίσθηση της γαλήνης που σου δίνει ένα τσιγαράκι στο μπαλκόνι ή στο κρεβάτι μετά το σεξ, ή ακόμα καλύτερα με τον πρωινό σου καφέ, αναβάλλει κάθε απόφαση να το διακόψεις. Πόσο μάλλον να το σταματήσεις. Βλέπεις τον πατέρα σου μετά από τριάντα χρόνια καπνίσματος να δυσκολεύεται να ανέβει μια σκάλα χωρίς να λαχανιάσει, βλέπεις τις φυματικές χλεμπόνες των παππούδων που σου ‘ρχεται να κάνεις εμετό, αλλά όλη αυτή η αποκρουστική εικόνα φαντάζει πολύ μακρινή.
Το κακό με τις εκστρατείες κατά του καπνίσματος είναι ότι απεικονίζουν τα αποτελέσματα μετά από κάνα χρόνο «καθαριότητας». Εστιάζουν στα οφέλη και την αποκατάσταση της υγείας αλλά σκόπιμα δε σε προετοιμάζουν για την πρώτη χαρμάνικη εβδομάδα που θα μασάς λαμαρίνες από το στερητικό ούτε σε προϊδεάζουν για τον πρώτο καφέ που θα πάρεις μπροστά σου και δε θα μοστράρει δίπλα το πακετάκι, έτοιμο να σου προσφέρει εκείνο το δίπτυχο της απόλαυσης που λέγεται καφεΐνη-νικοτίνη.
Άλλοι το ξεκίνησαν σε κάποια σχολική τουαλέτα, μαζί με τους άλλους «μάγκες» του σχολείου, υπάρχουν όμως και κάποιοι που πήγαν και το άρχισαν όντας ολόκληρα γομάρια. Δίπλα τα φάσκελα στη δεύτερη περίπτωση. Και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, το ρημάδι βρίσκει τρόπο και παρεισφρέει σε κάθε στιγμή σου. Στις καλύτερες και τις χειρότερες.
Ολοκληρώνει ένα καλό κρεβάτι, συμπαραστέκεται σε ένα χωρισμό, κάνει παρέα στο ποτήρι με το ποτό. Σε όλες σου σχεδόν τις φωτογραφίες βρίσκεται κάπου στο φόντο να μοστράρει ένα πακέτο ή ένα τσιγάρο στο χέρι. Κάποτε μάλιστα η τράκα τσιγάρου ή ο αναπτήρας για να το ανάψεις, ήταν κι η αφορμή να πιάσεις κουβέντα μέσα σε ένα μαγαζί.
Η μεγαλύτερη τέρψη που λαμβάνεις όταν το διακόπτεις είναι όχι αυτή της καθαρής αναπνοής μετά από πολλά χρόνια, αλλά πρωτίστως αυτή που προσφέρει το αίσθημα της αυτοκυριαρχίας. Εκείνη η ευχαρίστηση που νιώθεις όταν επιτέλους έχεις διαγράψει κάτι που για πολύ καιρό σε έλεγχε.
Η δεύτερη κι εξίσου σημαντική χαρά που παίρνεις, είναι να βλέπεις πολύ σοβαρά χρηματικά ποσά να μένουν στο πορτοφόλι σου, ή τέλος πάντων να γίνονται άλλα γούστα, κι όχι αποκαΐδια μέσα σε ένα βρομερό τασάκι. Μην περιμένεις σύντομα να σταματήσουν τα λαχανιάσματα και μη φαντάζεσαι ότι στις πέντε μέρες θα κοπάσει ο τσιγαρόβηχας. Ο οργανισμός λέγεται ότι θα χρειαστεί χρόνια για να αποσβέσει τη ζημιά που έχει κάνει το κάπνισμα στα σωθικά σου. Τα παραπάνω όμως τα βλέπεις άμεσα κι είναι απτά.
Θα συναντήσεις ανθρώπους που για καμιά δεκαπενταριά χρόνια κάπνιζαν σαν τα φουγάρα της Δελαφράγκα κι οι οποίοι θα το παίζουν οι μεγαλύτεροι πολέμιοι του τσιγάρου. Ο καπνός θα τους βρομάει από χιλιόμετρα και θα μιλούν δογματικά για τους καπνιστές. Μη γελαστείς, δεν είναι αυτοί που πραγματικά το έκοψαν. Αυτοί είναι οι πιο αδύναμοι χαρακτήρες κι οι πιο επικίνδυνοι να ξανακυλήσουν. Κι επειδή το ξέρουν, γι’ αυτό και βγάζουν όλη αυτή την επιθετικότητα, μπας και πείσουν τον εαυτό τους για το πόση επιρροή ασκεί ακόμα πάνω τους αυτός ο διάολος χωρίς καν να τον βάζουν στο στόμα τους.
Πραγματικά απεξαρτημένος είσαι τη στιγμή που δε διανοείσαι καν να χαλάσεις χρήματα που αντιστοιχούν σε ένα καφέ ή ένα σάντουιτς για να καταλήξουν πατημένες γόπες και σαπίλα στα πνευμόνια σου. Όταν στη συνείδησή σου είναι αδιανόητο να πληρώνεις εσύ ο ίδιος την αιτία για την οποία σε λίγα χρόνια θα κάνεις κάθε εξάμηνο εξετάσεις. Και σημειωτέον ότι μπορεί όπως προείπαμε, το άναμμα ενός τσιγάρου να ήταν μια πολύ καλή αφορμή για να πιάσεις κουβέντα σε ένα μαγαζί και να φλερτάρεις, η μπόχα όμως που θα εκλύει η αναπνοή σου όταν θα πιάσεις τελικά κουβέντα, μάλλον περισσότερο κακό θα κάνει παρά καλό.
Αν είσαι καπνιστής και δεν είσαι αποφασισμένος να το σταματήσεις, απλά μην το προσπαθήσεις. Θα χαλάσεις τη διάθεσή σου αλλά και τη διάθεση όλων των γύρω σου. Όντας εγκεφαλικός εθισμός, θέλει αποφασιστικότητα. Όσοι το διακόψαμε δεν το αντιμετωπίσαμε σαν τη δίαιτα, που πάει από Δευτέρα σε Δευτέρα τα τελευταία δέκα χρόνια. Και μπορεί να ζοριστήκαμε, μπορεί για ένα δίμηνο να μασούσαμε λαμαρίνες από τη στέρηση, μπορεί να μας ενοχλούσε κι ο αέρας που αναπνέαμε, αλλά το καταφέραμε.
Δε γίναμε ξαφνικά υγιείς, για να το καταφέρουμε αυτό θα πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια ακόμα. Όμως, οι πρωινές πικρίλες στη γεύση, η αναπνοή που μυρίζει σαν οχετός, οι κιτρινισμένοι τοίχοι κι η οικονομική αιμορραγία είναι ήδη παρελθόν. Αν δεν είσαι από τους έξυπνους που δεν το ξεκίνησαν ποτέ, γίνε ένας από τους τυχερούς που το έκοψαν έγκαιρα.
Επιμέλεια Κειμένου Αλέξη Φαραντούρη: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Αλέξης Φαραντούρης
