Όταν τελειώσουν όσα συμβαίνουν, να λέμε πως κάτι μάθαμε

Καραντίνα ημέρα άγνωστη πια. Ό, τι δουλειά είχε να γίνει μέσα στο σπίτι, έχει γίνει δυο, μη σου πω και τρεις φορές. Ό, τι είχε μείνει ασιδέρωτο, σιδερώθηκε με το χάρακα. Παρακαλούσαμε για λίγο καθισιό αλλά τελικά όπως αποδεικνύεται έχει κι αυτό τη δυσκολία του, ειδικά όταν πρέπει να μένεις εντός των τειχών. Κι όταν οι δουλειές τελειώνουν, δε μένει τίποτε άλλο από το να βλέπεις, να διαβάζεις, να σκέφτεσαι κοιτώντας είτε την οθόνη, είτε το παράθυρο, είτε και το ταβάνι.

Έχουμε πολύ καιρό ακόμα μπροστά μας όπως φαίνεται, δεν είμαστε ούτε στη μέση αυτής της ιστορίας. Κι όσο τα κρούσματα αυξάνονται με μορφή εκθετική στο εξωτερικό, τόσο ανησυχείς για το τι έπεται από εδώ και μπρος, καθώς όλο αυτό δεν είναι σαν την οικονομική κρίση που ήταν τοπική, αυτό αφορά όλο τον κόσμο. Δεν είναι ένας εχθρός που φορά στολή και κράνος, είναι κάτι αόρατο. Κι ακόμα κι αν ήταν εχθρός, θα ήταν ένας εχθρός άνανδρος κι ύπουλος, που έχει έρθει να χτυπήσει τους αδύναμους. Κι είσαι σε μια θέση παθητική, που δεν ξέρεις ούτε πώς να τον αφανίσεις, ούτε πόσους θα σου έχει πάρει πριν τελικά το καταφέρεις.

Από τότε που ξεκίνησε όλη αυτή η ιστορία, φαινόταν ότι θα έχει άσχημη εξέλιξη. Κανείς δε φαντάστηκε ότι θα είναι τόσο άσχημη βέβαια, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν περίμενε κανείς να λήξει και πολύ σύντομα. Κι όσο εξαπλωνόταν, τόσο έσπειρε τον φόβο και τα ένστικτα αυτοσυντήρησης του καθενός μας.

Σπάνια ο φόβος τερματίζει ζωές άμεσα, άλλα έμμεσα είναι χειρότερος από κάθε corona virus, ή όπως αλλιώς μπορεί να ονομαστεί ο όποιος επόμενος εμφανιστεί στο μέλλον. Κι είναι χειρότερος γιατί διασπείρεται πολύ πιο εύκολα από τον κάθε ιό και τα συμπτώματα που προκαλεί σε όποιον οργανισμό εισέλθει, είναι σχεδόν πάντα καταστροφικά.

Τώρα πια ξέρουμε ότι οι ευπαθείς οργανισμοί κινδυνεύουν από τον covid19 και το φιλότιμο από τον φόβο. Το πρώτο μας το γνώρισαν οι επιστήμονες υγείας, το δεύτερο το διαπιστώσαμε από μόνοι μας. Μην επαναλάβουμε το παπαγάλισμα των καναλιών για τη συμπεριφορά που έδειξαν τις πρώτες μέρες ειδικά, πολλοί από εμάς. Είναι πια γνωστό ότι εκτός από τα προβλήματα στην Δημόσια Υγεία και κάθε άλλη διοικητική κι οικονομική δομή αυτού του πλανήτη, βγήκαν πολλά ακόμα κουσούρια και παθογένειες που σ’ εποχές «υγείας» δεν μπορούσαμε να διαπιστώσουμε.

Αυτή η ιστορική συγκυρία που ζούμε, έχει έρθει να μας μάθει πολλά πράγματα. Και για τους άλλους αλλά και για τον ίδιο μας τον εαυτό. Έχει έρθει να μας μάθει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Η φύση αυτή τη φορά ως δικαστής, αποφάσισε ν’ αφήσει ελεύθερα τα ζώα και να φυλακίσει τον άνθρωπο. Κι όσο ο άνθρωπος δείχνει απείθεια, τόσο τον χτυπά. Κι η μεγαλύτερη ειρωνεία είναι ότι από τη στιγμή που ο άνθρωπος περιορίστηκε, όλο το υπόλοιπο οικοσύστημα άρχισε ν’ αναπνέει.

Το ίντερνετ γέμισε με φωτογραφίες από καθαρά νερά, άγρια ζώα στα προάστια των πόλεων, καθαρούς από νέφη ουρανούς και δελφίνια σε μαρίνες σκαφών. Τώρα μπορεί να μην είναι η ώρα, αλλά όταν όλο αυτό τελειώσει, θα πρέπει ν’ αναλογιστούμε πολλά πράγματα.

Πριν ένα τρίμηνο, ανταλλάσσαμε εκείνες τις κλασικές ευχές για καλή χρονιά και μάλιστα κάναμε και υποσημειώσεις ότι αν θέλουμε το καλό, πρέπει να το φέρουμε. Κάναμε τις προσευχούλες μας λέγοντας πόσο άσχημο ήταν και το 2019 και να μην το ξαναζήσουμε. Ένα τρίμηνο μετά, είναι πολύ σαφές πλέον ότι αυτές τις προσευχούλες, όπου κι να απευθύνονταν, δεν ακούγονταν. Και δεν ακούγονταν γιατί όπως έχουμε ξαναπεί, είχαμε μάθει να ευχόμαστε να αποκτήσουμε όλα εκείνα που δε χρειάζεται ευχή αλλά μόνο θέληση και τ’ αποκτούμε μόνοι μας αρκεί να το επιθυμούμε αρκετά.

Και δεν είναι το μόνο που μάθαμε μέσα σ’ αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα. Μάθαμε πολλά, απλά δεν τα έχουμε επεξεργαστεί ακόμα. Ήδη γνωρίζουμε ότι το μεγαλύτερό μας πρόβλημα δεν είναι να μείνουμε άνεργοι ή απένταροι, χωρίς σχέση ή χωρίς φίλους. Κι όλα αυτά γιατί μάθαμε να «ζυγίζουμε» τη ζωή και τις επιλογές μας χωρίς τον πραγματικό ξενοδόχο, τη φύση. Μια φύση που νομίζαμε ότι όσο κι αν μολύνουμε, καίμε και γενικά διαταράσσουμε τις ισορροπίες της, αυτή δεν μπορεί να αντεπιτεθεί. Νομίζαμε ότι οι μέρες που ζουν κάποια κράτη του εξωτερικού αυτό τον καιρό έχουν θέση μόνο στις καμένες ταινίες επιστημονικής φαντασίας που βάζαμε κάτι απογεύματα Κυριακής στο Netflix. Κι εν μέσω αυτής της συγκυρίας, απλά ανακαλύψαμε ότι ενώ ζούσαμε σ’ ένα γυάλινο σπίτι, επιλέξαμε να πετάμε ο ένας πέτρες προς τον άλλο.

Μαθαίνουμε κι θα εξακολουθήσουμε να μαθαίνουμε για κάποιο καιρό ακόμα, την πραγματική αξία κάποιων μικρών και καθημερινών στα οποία ποτέ δε δώσαμε σημασία ή νομίζαμε ότι δεν είχαμε ανάγκη. Τώρα μαθαίνουμε –ειδικά όσοι είναι μόνοι– το πόση αξία έχει μια αγκαλιά, ένα φιλί, έστω ένα χάδι. Τώρα μαθαίνουμε πόσο μεγάλο αγαθό είναι η ελευθερία να βγεις να πας μια βόλτα, να βρεθείς με φίλους να πιείτε ένα ποτό ή να φάτε λέγοντας τα νέα σας. Μαθαίνουμε ότι όσο κι αν απευθυνόμαστε στην ύλη, δε θα μπορέσει να αναπληρώσει το κενό που αφήνει η μοναξιά κι η απομόνωση, για όποιο λόγο και να βρίσκεσαι σ’ αυτή.

Κάτι ακόμα που μάθαμε, είναι ότι κάποιοι άνθρωποι στη στιγμή της κρίσης, θα βγαίνουν πάντα μπροστά. Μιλούσαμε πιο πάνω για το φόβο και το πόσο καταστρεπτικός μπορεί να γίνει. Όσος και να είναι όμως ο φόβος, δεν μπορεί ποτέ να στερήσει την επιλογή από κάποιους, ενώ τον έχουν, να τον ξεπερνούν και να βρίσκουν τον τρόπο να ελπίζουν και να προσφέρουν. Είναι αυτό που κάποιοι λένε «γενναιότητα» και κάποιοι άλλοι «ηρωισμό».

Στη συγκεκριμένη, αυτοί οι άνθρωποι φορούν λευκές ρόμπες, φόρμες του ΕΚΑΒ, στολές, μπλουζάκια σούπερ μάρκετ. Άλλοι οδηγούν δημόσια οχήματα, φορτηγά που μεταφέρουν αγαθά ώστε να μένουν ενεργές οι αγορές, και παπάκια με κουτιά που μεταφέρουν παραγγελίες. Η ανάγκη για δουλειά θα μου πεις. Όχι φίλε δεν είναι η ανάγκη για δουλειά, κανείς δεν εκθέτει εκούσια τον εαυτό του και την ίδια του την οικογένεια σε τόσο μεγάλο κίνδυνο για να μη χάσει το μεροκάματο.

Κι ακόμα κι αν είναι η ανάγκη που τους οδηγεί, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Ότι όλοι αυτοί έχουν φροντίσει ο καθένας με τον τρόπο του να μείνουμε για λίγο ακόμα όρθιοι. Γιατί είναι αυτοί που απομακρύνθηκαν από την ομπρέλα μιας συλλογικότητας που οδηγούσε στον πανικό και τηρούν την τάξη που χρειαζόμαστε για να μην καταρρεύσουν όσα –με το ζόρι– στέκουν ακόμα όρθια. Ας είχαμε τα κότσια να το κάνουμε όλοι κι ας κρίναμε όσο θέλαμε. Αλλά όντες στον καναπέ να εργαζόμαστε από το σπίτι στέλνοντας μερικά mail τη μέρα κι έχοντας άλλους να εκτίθενται για να μη μας λείψει τίποτα, ας κάνουμε και λίγο τουμπεκί, είναι το ελάχιστο δείγμα σεβασμού και εκτίμησης στο έργο τους.

Όλο αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει. Μπορεί να είναι σχετικά σύντομα, μπορεί κι όχι. Δεν είναι τυχαίο ούτε το πότε. Μέχρι κι αυτό είναι στο χέρι μας, το χέρι όλων. Ο σκεπτόμενος άνθρωπος κοινωνικά αντιμετωπίζεται σαν πλαγκτόν, τροφή για τεμπέλικα θηρία, κι αυτό δε θ’ αλλάξει. Αυτό που μπορεί ν’ αλλάξει είναι να μάθουμε από λάθη που κάνουμε έστω κι από απερισκεψία και να μην τα επαναλαμβάνουμε. Να μην επιμένουμε σε μια άποψη που δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε, ειδικά όταν αυτή θέτει σε κίνδυνο εμάς αλλά και τους δικούς μας ανθρώπους. Να μάθουμε και ν’ ακούμε κι όχι μόνο να μιλάμε. Και το κυριότερο να μάθουμε και να κάνουμε κι όχι μόνο να ζητάμε. «Ουτοπίες» θα σκεφτείς. Αν είναι όντως ουτοπία, ακόμα και μετά απ’ όλα όσα ζήσαμε και ζούμε, τότε θα τα ξαναπούμε αρκετά σύντομα από μια επόμενη καραντίνα. Μόνο που τότε θα είμαστε ακόμα λιγότεροι. Stay Safe, Stay Home.